OVERHEID EN OVERHEIDSBEDRIJVEN
Een hybride vorm werkt niet
Al meer dan eens heb ik aangegeven dat de verhouding tussen de overheid (het Land Curaçao) en de overheidsvennootschappen soms een moeizame is. Wat mij betreft moet de overheid een duidelijke keuze maken: óf activiteiten worden uitgeoefend in de vorm van een overheidsdienst en onder directe verantwoordelijkheid van een minister (en dan is iedereen ambtenaar) óf activiteiten worden uitgeoefend in de vorm van een vennootschap (NV of BV), maar dan moeten die ook zoveel mogelijk buiten de politieke invloedssfeer worden gehouden. De huidige situatie heeft een hybride karakter: er is wel gekozen voor de vennootschapsvorm, maar met zoveel mogelijk behoud van politieke invloed. Die situatie is ongezond en leidt tot soms aanzienlijke spanning.
Interessant is in dat verband dat ProRail (Nederland) vandaag het volgende bekend maakte:
Marion Gout-van Sinderen vertrekt bij ProRail
03 apr. 2014 / Nieuwsbericht
De Raad van Commissarissen maakt vandaag het volgende bekend: met de afronding van de Lange Termijn Spooragenda komt ProRail in een volgende fase van haar ontwikkeling. De onderneming zal transformeren van een zelfstandige overheidsdeelneming naar een uitvoeringsorganisatie onder strakkere regie van het ministerie van Infrastructuur en Milieu.
Deze belangrijke wijziging in de aansturing, heeft ertoe geleid dat Marion Gout-van Sinderen in goed overleg met de Raad van Commissarissen te kennen heeft gegeven haar functie van President-directeur in het belang van de onderneming per 1 juli aanstaande ter beschikking te stellen.
De Raad van Commissarissen is Marion Gout-van Sinderen zeer erkentelijk voor hetgeen zij voor ProRail in de afgelopen paar jaar heeft betekend, in het bijzonder voor het verscherpen van de focus op de operationele performance van ProRail en voor de resultaten die zij met haar mensen heeft weten te bereiken in het belang van vervoerders, hun reizigers en verladers.
Vooral de zin “De onderneming zal transformeren van een zelfstandige overheidsdeelneming naar een uitvoeringsorganisatie onder strakkere regie van het ministerie van Infrastructuur en Milieu” viel mij op. Kennelijk loopt het bij ProRail niet op rolletjes en vindt de Minister het nodig om meer direct te kunnen ingrijpen en sturen. Hoe dat precies vorm gaat krijgen weet ik niet. Voor het bestuur van ProRail is echter van belang dat de overheid dat op zakelijke basis doet en dat de kaders waarbinnen het bestuur en de overheid gaan functioneren goed worden vastgelegd. Dat laatste geldt niet alleen wat betreft bevoegdheden, verplichtingen en verantwoordelijkheden, maar ook wat betreft een duidelijke en realistische taakstelling voor het bestuur. Alleen met een dergelijke taakstelling kan het bestuur worden beoordeeld op zijn inspanningen en resultaten.
Wat Curaçao betreft zou er, naar mijn mening, een fundamentele discussie moeten worden gevoerd over de verhouding van de diverse organen van een overheidsvennootschap en wordt de uitkomst daarvan ook in de Landsverordening corporate governance en de Code corporate governance opgenomen. Op dit moment functioneert het systeem niet goed. Er is een wirwar aan wettelijke regels die niet allemaal nodig of effectief zijn, maken de regels en beginselen van corporate governance geen deel uit van ons collectieve rechtsbewustzijn en hebben lang niet alle besturen van overheidsbedrijven een duidelijke en realistische taakstelling. Onder dergelijke omstandigheden kan er dus makkelijk spanning ontstaan.
Karel Frielink
(advocaat)
(3 april 2014)
.
