OVERZICHT PRIVAATRECHTELIJKE RECHTSPERSONEN
Aruba, Curaçao, St. Maarten en de BES-eilanden
Aruba
Aruba kent de naamloze vennootschap (NV), de Aruba Vrijgestelde Vennootschap (AVV), de Vennootschap met Beperkte Aansprakelijkheid (VBA), de vereniging, de coöperatieve vereniging, de onderlinge waarborgmaatschappij en de stichting. De NV is geregeld in het Wetboek van Koophandel van Aruba en daarin is sedert 1 juli 1988 ook de AVV geregeld. Op 1 januari 2009 is de VBA geïntroduceerd met het van kracht worden van een gelijknamige landsverordening. Bij de VBA is het mogelijk om te kiezen voor een monistisch (one tier) of dualistisch (two tier) bestuursmodel.
De vereniging is geregeld in de art. 7A:1665 e.v. BW, de onderlinge waarborgmaatschappij in art. 352a WvK en de coöperatie is geregeld in de Landsverordening op coöperatieve verenigingen. De vereniging van (appartements)eigenaren is geregeld in Boek 5 Titel 9 BW getiteld Appartementsrechten. De Arubaanse stichting is geregeld in de Landsverordening op Stichtingen. Ook voordat er een wettelijke regeling kwam werden er al stichtingen naar Arubaans recht opgericht, die toen beheerst werden door (notarieel) gewoonterecht. Er is een voorstel van wet in voorbereiding dat moet resulteren in een Boek 2 BW voor Aruba. De VBA en de AVV zullen daarin niet worden opgenomen; de VBA wordt vervangen door de BV en de bestaande AVV’s zullen zich binnen een overgangsperiode van vijf jaren moeten opheffen dan wel omzetten in een NV of BV.
Curaçao en St. Maarten
Wat het rechtspersonenrecht betreft houdt de autonome status in dat Curaçao en St. Maarten elk een eigen Boek 2 BW hebben. Afgezien van enkele technische wijzigingen stemde Boek 2 BW aanvankelijk overeen met Boek 2 BW van de Nederlandse Antillen. In Curaçao is Boek 2 BW ingaande 1 januari 2012 op onderdelen gewijzigd en dezelfde wijzigingen zijn in St. Maarten per 1 april 2014 doorgevoerd. In Curaçao ligt er inmiddels weer een voorstel voor wijziging, dat waarschijnlijk in de loop van 2016 zal worden aangenomen.
Curaçao en St. Maarten kennen de NV, de BV, de vereniging, de coöperatieve vereniging, de onderlinge waarborgmaatschappij, de stichting en de stichting particulier fonds. De vereniging van appartementseigenaren is geregeld in Titel 9 van Boek 5 BW.
In beide landen bestaat de mogelijkheid om te opteren voor een monistisch (one tier) of dualistisch (two tier) bestuursmodel. Wordt voor een monistisch bestuursmodel gekozen dan kan er daarnaast ook nog een RvC worden ingesteld. Bij een monistisch bestuursmodel zijn de taken verdeeld over een algemeen bestuur en een uitvoerend bestuur. De wet schrijft voor hoe die taken zijn verdeeld. Voor de toepassing van de wet hebben de leden van het algemeen bestuur en van het uitvoerend bestuur gelijkelijk als bestuurder te gelden, voor zover het tegendeel niet uit de wet blijkt (art. 2:18 lid 10 BW). Deze bepaling is met name voor het leerstuk bestuurdersaansprakelijkheid van belang.
De statuten kunnen bepalen dat er een RvC zal zijn (art. 2:19 lid 1 BW). Een RvC is optioneel, zij het dat de financiële toezichtswetgeving inzake onder andere banken en verzekeraars verplicht een RvC voorschrijft. Een rechtspersoon kan geen commissaris zijn bij een rechtspersoon waaraan een onderneming in de zin van de Handelsregisterverordening toebehoort.
Hetgeen is bepaald in de art. 2:14 BW (interne aansprakelijkheid) en 2:16 BW (aansprakelijkheid bij faillissement) is van overeenkomstige toepassing ten aanzien van commissarissen. Bij de vervulling van zijn taak moet de RvC zich naar het belang van de rechtspersoon richten en, voor zover daarvan sprake is, de daarmee verbonden onderneming. Tenzij de statuten anders bepalen, sluit dit niet uit dat een commissaris, met inachtneming van voornoemd belang, in het bijzonder opkomt voor de belangen van degene die hem heeft benoemd of voorgedragen en deze belangen relatief zwaar laat wegen (art. 2:19 lid 7 BW).
De BES-eilanden
Op de BES-eilanden zijn de privaatrechtelijke rechtspersonen geregeld in Boek 2 BW BES. Inhoudelijk is dit wetboek grotendeels gelijk aan de wetboeken van Curaçao en St. Maarten, al zijn er ook de nodige verschillen. Zo kennen de BES-eilanden bijvoorbeeld geen volwaardig enquêterecht. De BES-eilanden kennen dezelfde rechtspersonen als Curaçao en St. Maarten. De vereniging van eigenaars is geregeld in Boek 5 Titel 9 BW BES getiteld Appartementsrechten.
Ook op de BES-eilanden bestaat de mogelijkheid om te opteren voor een monistisch (one tier) of dualistisch (two tier) bestuursmodel. Anders dan in Curaçao en St. Maarten kan er op de BES-eilanden geen RvC worden ingesteld indien voor een monistisch bestuursmodel is gekozen (art. 2:19 lid 1 BW BES).
Karel Frielink – advocaat
(19 april 2016)
.
